توسعه منابع معدنی نهتنها نقشی حیاتی در انتقال به انرژی پاک دارد، بلکه اهرمی قدرتمند در خروج بخش قابلتوجهی از جمعیت فقیر دنیا از وضعیت بحرانی کنونی است. بهطور ویژه توسعه پایدار و مسئولانه فعالیتهای استخراج مواد معدنی نقشی مستقیم در ارتقاء درآمد عمومی و بهبود وضعیت معیشتی در ایران دارند؛ زیرا ایران یکی از غنیترین کشورهای دنیا ازنظر مواد معدنی با پتانسیل رشد فوقالعاده است.
در مقابل، مدیریت مخرب و بدون آگاهی در استخراجها میتوانند ریسکهای زیر را تقویت کنند:
• انتشار حجم زیادی از گازهای گلخانهای حاصل از فعالیتهای استخراج و فرآوری معدنی.
• تشدید تأثیرات زیستمحیطی مانند کاهش تنوع زیستی، اختلالات و نزاعهای اجتماعی حاصل از تغییر کاربری زمینها، کاهش و آلوده شدن منابع آبی، آلودگیهای حاصل از باطلههای معدنی و آلوده شدن هوا (گردوغبارهای معدنی).
• تشدید اثرات اجتماعی ناشی از فساد و سوءاستفاده از منابع ملی، تلفات و جراحات کارگران و افراد جامعه، نقض حقوق بشر در اموری چون کودکان کار و افزایش نابرابری جنسی.
علاوهبراین، مدیریت نامناسب، زنجیره تأمین و درنتیجه آینده انتقال انرژی پاک را مختل خواهد کرد. بنابراین، شرکتهای معدنی و دولتها نیازمند نگاه و برنامهریزی جدیدی در بحث تأثیرات زیستمحیطی و اجتماعی حاصل از فعالیتهای استخراج مواد معدنی هستند.
توسعه مواد معدنی و تغییرات اقلیمی
قبل از هر تحلیلی، باید اشاره کنیم که انتشارهای حاصل از توسعه ذخایر معدنی، مزایای اقلیمی متناظر با استفاده از فناوریهای انرژی پاک را نفی نمیکند. با این حال، شکی نیست که روند کنونی در افزایش میزان استخراج مواد معدنی تأثیرات مستقیمی در انتشار گازهای گلخانهای خواهد داشت.
بهطور ویژه، فرآوری مواد معدنی میزان بالاتری از گازهای گلخانهای را راهی اتمسفر میکند، بنابراین مدیریت این بخش از توسعه پایدار باید با تأکید و تخصیص منابع بیشتری انجام گیرد.